SAYFAAA

Hayat matematiktir

Matematikte bir problemi, bir soruyu çözerken ilk yapmamız gereken şey soruyu iyice anlamaktır. Çünkü soruyu anlamadan soruya çözüm yolu üretmek mümkün değildir. Soruyu çözmenin ilk ve en önemli aşaması soruyu anlamaktır. Günlük hayatta da karşımıza bir sorun çıktığında da ilk yapmamız gereken şey sorunu ortaya çıkaran sebepleri ve o sorunu gerçekçi bir şekilde ortaya koymak ve asıl problemin ne olduğunu anlamaktır. Örneğin bir öğrenci “ders çalışamıyorum” diye dert yakınırken; bu öğrencinin ders çalışamamasının arkasında yatan sebep asıl sorundur. Öğrenci neden ders çalışamıyor?   Sosyal medyada çok vakit geçirdiği için ders çalışamıyor olabilir mesela. Böyle bir durumda bu öğrencinin asıl sorunu ders çalışamamak değil sosyal medyada fazlaca vakit geçirip zamanını ve enerjisini bu mecrada kullanmasıdır.  Yani matematikte de günlük hayatta da yapılması gereken şey, problemi açık yüreklilikle ortaya koymak ve problemi iyi anlamaktır.

Matematikte bir problemi çözerken yaptığımız şey problemi anladıktan sonra o probleme uygun bir çözüm ortaya koymaktır. Günlük hayatta da karşılaştığımız problemi anlayıp, problemin gerçek sebeplerini ortaya koyduktan sonra o probleme bir çözüm yolu üretmemiz gerekir. Çözüm üretmeden sadece probleme takılıp kalırsak hiçbir sonuç elde edemeyiz, mutsuz ve melankolik bir yaşantımız olur.  Bir çözüm üretemiyorsak bir bilene danışıp çözüm için fikir edinmek gerekir.  Tıpkı matematikte çözemediğimiz bir problem olunca bilen birinden yardım aldığımız gibi.

Matematikte işlemler çok karmaşıklaştığı zaman yaptığımız şey işlemleri daha sade daha yalın bir hale getirmek için sadeleştirme veya değişken değiştirme yaparız. Bizim için gerekli olmayan şeyleri sadeleştiririz,  yok ederiz veya çok uzun bir işlem ise değişken değiştirme uygularız. Günlük hayatta ise farkında olmadan bize gerçek anlamda gerekli olmayan bir sürü gereksiz ve boş işlerle uğraşıp zamanımızı ve enerjimizi boşa harcıyoruz. Bu türlü gereksiz şeyleri hayatımızdan çıkardığımız zaman zihnimizin daha berraklaştığını ve zamanımızın bize yettiğini fark edeceğiz.   Matematikte de günlük hayatta da işler sarpa sarınca, kafamız karışınca, zihnimiz fazla meşgul olunca, yapacağımız şey sadeleştirmektir. Acaba uğraştığımız şeyler bizim için ne kadar gerekli. Zamanımızın büyük kısmını alan şeylerin bize ne kadar faydası var diye durup düşünmek şarttır.

Matematikte 100 tane rakamı yan yana yazıp çarparken 99 tanesini doğru yazıp 100. Sayıyı “1(bir)” yerine “0(sıfır)”   aldığımız zaman milyarlarca çıkması gereken bir sonuç  “0(sıfır)”  çıkacaktır. Günlük hayatta da böyledir. Bazı hataların telafisi varken yapılan bazı hataların telafisi olamamaktadır. Bu şekilde günlük hayatta geri dönüşü olmayan hatalar matematikteki “0(sıfır)”   ile çarpmaya benzemektedir. Örneğin yıllardır arkadaşlık yaptığınız, sizin için çok değerli bir arkadaşınız var ve bir tartışma esnasında onun kalbini kıracak çok kaba ve kırıcı bir laf söylediniz, o insanın kalbini kırdınız, o insan size küstü ve sizinle arkadaşlık yapmayı bıraktı. Yıllarca çok güzel bir arkadaşlığınız olan o insanı kaybettiniz.  Bu da matematikteki sıfır ile çarpmaya benzemektedir. Hata yapmadan yaşamak mümkün değildir ama en azından bu tür telafisi olmayan, sıfır ile çarpmak gibi hatalar yapmamaya özen göstermek gerekir.

“Hayat matematiktir” sözünü duymuşuzdur mutlaka. Ama daha çok velilerin öğrencilere söylediği “Hayatını kazanmak için matematik şart” , “Hayati sınavlar için matematik çok önemli” gibi ifadelerle öğrencilerini matematik çalışmaya teşvik etmek isterler. Matematiğe yaklaşım bu şekilde olunca, öğrenci tamamen çıkar amaçlı ve dönemsel olarak matematik dersine çalışınca matematik dersinden başarılı olamamaktadır. Bunun yerine öğrencilerimizi şu şekilde motive etsek çok daha doğru olacağı kanaatindeyim. “Yaşadığımız dünyada, doğada, içinde yaşadığımız hayatta belli bazı kurallar ve sırlar var. Matematik bu sırları anlamamızda, hayata farklı bir açıdan bakmamızda, problemlere çözüm üretebilme yeteneğini geliştirmemizde bize yardımcı olan, insan beynini zorlayan, zorlarken de geliştiren bir bilim dalıdır. “  Diye ifade edersek çok daha doğru olur.